Rượu đế là gì? Cách nấu rượu đế thủ công thơm ngon chuẩn vị

Rượu đế, tinh hoa từ gạo, là một trong những thức uống truyền thống đặc trưng của Việt Nam. Khám phá ngay bí quyết sản xuất và cách nấu rượu đế thủ công thơm ngon, chuẩn vị cùng chúng tôi ngay trong bài viết dưới đây.

Rượu đế là gì?

Rượu đế là sản phẩm của quá trình lên men và chưng cất thủ công từ các loại ngũ cốc như gạo nếp, gạo tẻ, gạo lứt,… Ngoài ra, nhiều vùng miền còn sáng tạo khi sử dụng các nguyên liệu như thóc mầm, hạt ngô, hạt mít,… để tạo nên những hương vị rượu đế độc đáo.

Tuy nhiên, gạo nếp, với hương vị ngon ngọt đặc trưng, luôn là sự lựa chọn hàng đầu để làm rượu, bởi nó tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình lên men và mang đến những giọt rượu đế truyền thống đậm đà hương vị.

Nguồn gốc lịch sử của rượu đế: Trong quá khứ, rượu đế được gọi là “rượu lậu” vì việc nấu và bán rượu bị chính quyền thực dân cấm đoán. Trong thời kỳ thuộc địa, chính quyền Pháp áp dụng chính sách bảo kê rượu để tăng nguồn thu. Tuy nhiên, việc người dân tự do nấu rượu quá mức đã gây khó khăn cho việc quản lý và thu thuế. Để giải quyết vấn đề này, chính quyền đã ban hành lệnh cấm nấu rượu đối với các hộ gia đình, chỉ cho phép một số làng nghề nhất định được tiếp tục hoạt động.

Đến năm 1933, nhận thấy lợi nhuận khổng lồ từ việc buôn bán rượu, chính quyền thuộc địa đã có một bước ngoặt trong chính sách quản lý rượu. Thay vì cấm đoán, họ quyết định cấp phép trở lại cho các làng nghề truyền thống như Làng Vân, Xuân Lai, Đỗ Xá và Bàu Đá,… để hợp thức hóa việc sản xuất rượu.

Đặc điểm hương vị rượu đế: Rượu đế, với vị cay nồng đặc trưng, là kết quả của quá trình lên men tinh bột. Chính vì vậy, tùy thuộc vào thời gian ủ, kỹ thuật chưng cất và nguyên liệu địa phương mà mỗi vùng miền lại tạo ra những hương vị rượu đế độc đáo, không thể lẫn vào đâu được. Vị cay nồng đặc trưng cùng nồng độ cồn lên đến 40% khiến rượu đế trở thành thức uống mạnh mẽ, tạo cảm giác hơi râm ran ở họng khi uống.

Cách nấu rượu đế thủ công thơm ngon chuẩn vị

Mỗi vùng miền đất nước đều có những bí quyết riêng để tạo ra hương vị rượu đế đặc trưng. Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá những nguyên liệu và quy trình nấu rượu đế cơ bản nhất.

Nguyên liệu cần chuẩn bị: Nguyên liệu phù hợp với tỷ lệ 2kg gạo cho ra 1.6 lít rượu:

• Bạn có thể sử dụng 2kg gạo nếp hoặc gạo tẻ để nấu rượu, miễn là gạo đã được loại bỏ trấu và còn giữ lại lớp cám bên ngoài. Rượu gạo nếp thường mang đến hương vị thơm ngọt đậm đà hơn, nhưng nếu muốn tiết kiệm chi phí, bạn có thể chọn gạo tẻ. Sự lựa chọn loại gạo sẽ phụ thuộc vào sở thích và điều kiện kinh tế của mỗi người.
• Sử dụng 50-70g bánh men thuốc bắc để đảm bảo chất lượng và an toàn cho mẻ rượu của bạn. Men thuốc bắc không chỉ giúp rượu lên men tốt mà còn mang lại hương vị đặc trưng và nhiều lợi ích cho sức khỏe.
• 8-10 lít nước lọc.

Nấu cơm rượu: 

• Gạo mua về tiến hành vo sạch dưới vòi nước, loại bỏ hoàn toàn bụi bẩn và tạp chất.
• Ngâm gạo trong nước sạch khoảng 30 phút để hạt gạo ngậm nước căng mọng, sẵn sàng cho quá trình nấu.
• Cho gạo và nước vào nồi với tỉ lệ 1:1, nấu chín tới khi hạt gạo mềm dẻo, hơi nở bung nhưng không nát nhừ.
• Trải đều cơm ra mâm lớn, để nguội nhanh hơn. Khi cơm còn ấm ấm, ta tiến hành trộn men.

Ủ men rượu:

• Men rượu được nghiền nhuyễn thật mịn để các enzyme trong men có thể tiếp xúc với cơm một cách tối đa, giúp quá trình lên men diễn ra nhanh chóng.
• Cơm và men được xếp lớp xen kẽ trong hũ ủ, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn men phát triển. Sau khoảng 5-10 tiếng, hỗn hợp cơm và men sẽ bắt đầu lên men.
• Hỗn hợp cơm men được vun thành đống và phủ kín bằng một lớp vải mỏng, đặt ở nơi thoáng mát. Trong khoảng 2-4 ngày, hỗn hợp sẽ tiếp tục lên men và chuyển hóa tinh bột thành đường.
• Sau khi lên men sơ bộ, bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt và hơi chát đặc trưng của rượu. Lúc này, hỗn hợp được chuyển vào chum hoặc vại, thêm nước và tiếp tục ủ để rượu lên men hoàn toàn.
• Sau khoảng 12-15 ngày, rượu đã chín và có thể đem đi chưng cất để thu được rượu nguyên chất.

Chưng cất rượu:

Đổ hỗn hợp rượu đã ủ vào nồi chưng, đậy kín và đun sôi để rượu bay hơi. Hơi rượu nóng sẽ di chuyển qua một ống dẫn và ngưng tụ lại thành những giọt rượu tinh khiết khi tiếp xúc với nước lạnh, rồi từ từ chảy xuống bình đựng.

• Lần chưng cất đầu tiên:  Rượu thu được ở lần chưng cất đầu sẽ có nồng độ cồn khá cao, dao động từ 55-65 độ. Loại rượu này thường có vị gắt và không nên uống trực tiếp do có thể gây hại cho sức khỏe.
• Lần chưng cất thứ hai: Rượu chưng cất lần thứ hai sẽ có nồng độ vừa phải, khoảng 35-45 độ, đây là nồng độ lý tưởng để thưởng thức.
• Lần chưng cất thứ ba: Rượu ở lần chưng cất cuối cùng thường có hương vị nhạt nhòa và nồng độ thấp. Tuy nhiên, loại rượu này có thể được sử dụng để pha trộn với rượu ở lần chưng cất đầu để đạt được nồng độ và hương vị cân bằng hơn.

Bảo quản rượu đế:

Để rượu luôn giữ được hương vị thơm ngon, bạn cần chú ý đến ba yếu tố chính:

• Bình đựng: Chọn chum sành hoặc bình thủy tinh để đảm bảo rượu không bị oxy hóa.
• Nhiệt độ: Giữ nhiệt độ ổn định từ 10 – 20 độ C để rượu không bị biến chất.
• Môi trường: Đặt rượu ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và mùi lạ.

Ngoài ra, để thành phẩm đạt chất lượng tiêu chuẩn, và đáp ứng nhu cầu sản xuất lớn, việc đầu tư vào nồi nấu rượu và thiết bị chưng cất rượu chuyên dụng là điều vô cùng cần thiết. Sản phẩm với thiết kế tối ưu, sẽ giúp bạn rút ngắn thời gian sản xuất, tăng năng suất và đảm bảo chất lượng rượu đế luôn ổn định.

Qua bài viết này, bạn đã được tìm hiểu về quá trình, cũng như cách nấu rượu đế thủ công, từ khâu chuẩn bị nguyên liệu đến chưng cất và bảo quản. Để có một bình rượu đế thơm ngon, bạn cần sự kiên nhẫn và tỉ mỉ trong từng công đoạn. Chúc bạn thành công!